نقد و بررسی تطبیقی شعر نو نیمایوشیج و ن.م.راشد (از نظر صورت و محتوا)

قرن بیستم را میتوان عصر نو زایی و تحول دگرگونی عمیق در تمام شئون اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مشرق زمین نامید. یکی از پدیدههای فرهنگی متأثر از این جریان نوزایی، ادبیات این کشورهاست. همزمان با گرایش به رمان نویسی و داستانکوتاه در نثر فارسی، در حوزة شعر نیز تحول لقب یافت. « نو » ، عظیمی رخ داد و نوعی شعر متولد شد که به جهت تازگی و لطافت عمیق با گذشته زبان فارسی و اردو نزدیکترین زبانهای امروزی جهان نسبت به هم هستند. شعر معاصر اردو و فارسی، در صد سال گذشته، تحولاتِ بسیاری از سر گذرانده و گونههای مختلفی از نوآوری را تجربه کردهاست. این نوآوریها در عرصههای مختلف اندیشه و صورخیال و زبان و صورت و شکل شعر پدیدآمدهاست. پاکستانی، بیشتر از دیگر « ن. م. راشد » میان شاعران و سخن پردازان جهانی، صورت و اندیشه شعر شاعران به صورت و قالب شعری و اندیشة سخنور معروف ایرانی، نیما یوشیج، نزدیک است؛ زیرا هر دو شاعر، در یک زمان، نیما در ایران و راشد در پاکستان پیشرو و مبتکرِ شعرِ نو هستند. راشد چون نیما، نیما یوشیج » ،« پدرِ شعرِ نو اردو » : شاعری سنت شکن و نو آور و نظریه پرداز است؛ و لقبهایی چون نیز یافته است. « شاعرِ فراملیتی » ؛« شاعرِ آسیا » ؛« پاکستان دراین تحقیق مقایسة صورت و قالب و درونمایة شعر نو راشد و نیما، مورد بررسی شدهاست و این نتیجه حاصل شد که نیما و راشد در صورت؛ وزن و کوتاهی و بلندی مصرا عها؛ قافیه؛ ساخت و صورت زبان؛ و در صور تهای شعر آزاد یا شعرنیمایی شباهت زیادی دارند. در این مقایسه، میزان و نوع اثر پذیری راشد از زبان و ادبیات فارسی نیز تبیین شد؛ به ویژه اینکه شعرش سرشار از ترکیبات و واژگان فارسی امروزی است. انسان گرایی، وطنخواهی، بیگانه ستیزی، آزادی خواهی، آزادی بیان، آزادی زنان، آزادی در اندیشه و هنر، استبدادستیزی، طنز، انتقاد اجتماعی، رشد فکری و معنوی و هنری موضوعهای مشترک هر دو شاعر اند. در مجموع به دلیل وجود اشتراکات بنیادین پیشگفته در فرم و صورتهای جدید و عواطف و اندیشههای نیما و راشد در شعر آزاد و نوع نگاه آن دو به جهان پیرامون، می توان به این نتیجه رسید که این دو شاعر در فرم و صورت شعر آزاد و در حوزه و سطح فکری و محتوایی شبیه هم است.